Rodzaje umów: zlecenie, o dzieło, o pracę – różnice, wady i zalety

W polskim prawie za umowę typową uważa się umowę o pracę. Jest ona uregulowana w kodeksie pracy i dotyczy relacji pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, w której pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia za wynagrodzeniem, a pracownik dobrowolnie zobowiązuje się do świadczenia pracy. Jednakże takie ustalenia nie odpowiadają każdemu, istnieją przecież sytuacje, w których bardziej zależy nam na efekcie samej pracy lub działaniu w sposób autonomiczny. Dlatego też często zdarza się, że pracodawca bądź pracownik decydują się na zawarcie umowy o dzieło lub umowy zlecenia. Stosunek pracy w tym wypadku nie jest oparty na kodeksie pracy, lecz uregulowany w kodeksie cywilnym, co tworzy pewne różnice.

Umowa o pracę

Umowa o pracę jest zawierana na czas nieokreślony (z wyjątkiem sytuacji, w której pracownik jest zatrudniany na okres próby lub na zastępstwo). Rodzaj wykonywanej pracy, miejsce pracy, wymiar czasu pracy, wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy wraz ze wskazaniem składników wynagrodzenia oraz termin rozpoczęcia pracy. jest dokładnie określony w postanowieniach umowy. Oznacza to, że musimy świadczyć pracę osobiście, w pełnym wymiarze godzin. W dodatku możemy być zatrudnieni tylko przez jednego pracodawcę. Rozwiązanie takiej umowy najczęściej następuje za wypowiedzeniem i z upływem określonego terminu. Cechą charakterystyczną jest też podporządkowanie pracodawcy i wykonywanie jego poleceń. Atutami tego stosunku pracy jest pewność zatrudnienia, dokładnie określony wymiar urlopu (np. zgodnie z kodeksem pracy: każdy pracownik w ciągu roku jest obowiązany do wykorzystania czternastu dni urlopu w sposób nieprzerwany), ubezpieczenie zdrowotne czy odprowadzane składki emerytalne. W przypadku tej umowy pracodawca obowiązany jest do zapłaty co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenia charakteryzuje się większą swobodą pracownika. Zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonej czynności dla dającego zlecenie. Przede wszystkim nie ma obowiązku osobistego świadczenia pracy, jeżeli znajdziemy zastępstwo. Pracownik może też w sposób bardziej dowolny organizować czas pracy, nie musi być to 8 godzin spędzanych każdego dnia w określonym miejscu, nie ma stałego nadzoru pracodawcy. Rozwiązanie takiej umowy jest dużo prostsze, ze względu na krótkie terminy wypowiedzenia lub ich brak. Wadą tego stosunku pracy jest brak wliczania okresu pracy do stażu pracy, brak składek na ubezpieczenie społeczne. Jednakże jest w tym też pozytywny aspekt – zleceniobiorcy sami decydują o tym ile odłożyć np. na emeryturę.

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło nazywa się też umową rezultatu. Wynika to z tego, że wszelkie czynności wykonywane przez osobę przyjmującą zamówienie, powinny doprowadzić do powstania konkretnego dzieła (np. wykonania rzeźby, uszycia sukienki, wykonania tłumaczenia). Przyjmujący zamówienie ma swobodę co do miejsca, czasu, sposobu wykonania dzieła. Nie musi wykonywać go osobiście, o ile umowa tak nie stanowi.